Odebranie praw rodzicielskich matce – kiedy jest to możliwe?

Dziecku zawsze należy zapewnić jak najlepszą opiekę, a co za tym idzie – optymalne warunki rozwoju. Często zakłada się – nie zawsze słusznie – że dziecku najlepiej jest przy matce. Niestety życie coraz częściej negatywnie weryfikuje to twierdzenie. Kiedy więc możliwe jest odebranie matce praw rodzicielskich?

Dziecko nie zawsze zostaje przy matce

Odebranie praw rodzicielskich matce możliwe jest tylko z naprawdę poważnych racji. Wynika to z dwóch względów. Po pierwsze, władza rodzicielska zawsze przysługuje obojgu rodzicom. Jest to jedno z podstawowych praw rodziców – z którym oczywiście wiążą się również liczne obowiązki – które może być ograniczane, a tym bardziej odbierane jedynie w wyjątkowych sytuacjach. W przypadku matek jest to o tyle trudniejsze, że utarło się, iż dziecko po rozwodzie rodziców zostaje przy matce, a ojcu gwarantuje się co najwyżej określoną ilość spotkań z dzieckiem w każdym miesiącu. Po prostu takie jest dominujące orzecznictwo sądów.

Jednak w żadnym wypadku nie oznacza to, iż matki są jakoś szczególnie chronione przez przepisy prawa. Wręcz przeciwnie – wszystkie przesłanki umożliwiające ograniczenie czy pozbawienie rodziców ich władzy rodzicielskiej dotyczą także matek. Kiedy więc taki ruch ze strony sądu jest możliwy?

Kiedy odbiera się władzę rodzicielską?

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd ogranicza władzę rodzicielską, jeżeli dobro dziecka jest zagrożone. Natomiast do odebrania władzy rodzicielskiej dochodzi wówczas, gdy nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka. Oczywiście nie ma przeszkód, aby władzę rodzicielską odebrać tylko jednemu z rodziców. Dlatego odebranie praw rodzicielskich matce jest nie tylko możliwe, ale w wielu przypadkach wręcz konieczne.

Jak widać w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nie zawarto gotowej listy okoliczności, ze względu na które rodzic może zostać pozbawiony władzy rodzicielskiej. Chodzi tu raczej o podanie ogólnych powodów usprawiedliwiających taki krok, tak, aby sąd miał możliwość dogłębnej oceny okoliczności konkretnego przypadku. Z odebraniem matce praw rodzicielskich w praktyce najczęściej mamy do czynienia wówczas, gdy zmaga się ona z uzależnieniami, opuściła dziecko, nie opiekuje się z nim czy w rażący sposób lekceważy jego potrzeby bytowe i emocjonalne.

Kto może złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej?

Warto jeszcze zastanowić się,  kto może złożyć wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej. Otóż z takiego prawa może skorzystać każdy, kto wie, że dobro dziecka jest zagrożone. Może to być jego ojciec, członkowie dalszej rodziny, szkoła, policja czy opieka społeczna. Jak chodzi o pozbawienie praw rodzicielskich matkę, to bardzo często ojcowie ubiegają się o to podczas rozwodu. Jednak nie ma przeszkód, aby tego rodzaju wniosek złożyć do sądu także później – nawet wiele lat po rozstaniu się rodziców.