Prawo dostępne dla każdego
List od Prezydenta RP Andrzeja Dudy do redakcji Makowonline w sprawie ustawy o udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej
Otrzymaliśmy dzisiaj list od Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. List dotyczy bardzo ważnej sprawy – mianowicie dostępu do nieodpłatnych porad prawnych.
„Zwracam się do Państwa w sprawie o wielkim społecznym znaczeniu. – napisał prezydent Andrzej Duda. – Od 1 stycznia 2019 roku weszła w życie zainicjowana przeze mnie nowelizacja Ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej. Jest to akt ogromnie istotny. Suwerenna, demokratyczna Rzeczpospolita Polska nie może ignorować zjawiska tzw. wykluczenia prawnego. Jest ono groźne dla trwałości naszej narodowej wspólnoty i godzi w fundamentalne zasady konstytucyjne, takie jak sprawiedliwość społeczna czy równość wszystkich obywateli wobec prawa. Przyjęte przez parlament i podpisane przeze mnie nowe regulacje przebudowują cały system udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej. Zasadniczym celem tych nowelizacji jest dobro obywateli i umocnienie ich zaufania do własnego państwa.
To sprawa ogromnie ważna dla Polaków, ważna dla naszej Ojczyzny – dla umacniania społecznej spójności, poczucia równości obywatelskiej i sprawiedliwości. Już dzisiaj gorąco dziękuję Państwu za zrozumienie doniosłości tego wyzwania i za gotowość do wsparcia naszych wspólnych publicznych działań. Proszę przyjąć moje serdeczne pozdrowienia” – kończy swój list prezydent.
Prawo dostępne dla każdego
Najważniejsze zmiany, jakie przewiduje znowelizowana ustawa, to zwiększenie beneficjentów nieodpłatnej pomocy prawnej, usprawnienie funkcjonowania punktów, w których jest ona udzielana oraz uruchomienie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
– Wierzę, że nieodpłatna pomoc prawna i pomoc obywatelom finansowana ze środków publicznych będzie realizowana lepiej – mówił Andrzej Duda w trakcie uroczystości w Pałacu Prezydenckim.– Główna myśl tej nowelizacji to przede wszystkim dostępność – podkreślił prezydent.
Od dnia wejścia ustawy w życie, czyli od 1 stycznia 2019 r., uprawnionym do otrzymania bezpłatnej pomocy prawnej będzie każdy, kto nie będzie w stanie ponieść kosztów za odpłatne usługi prawnicze oraz złoży stosowne oświadczenie.
Do tej pory, od ponad dwóch lat obowiązywania ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, katalog osób, które mogły skorzystać z bezpłatnej pomocy prawnej był katalogiem zamkniętym. Ustawa wskazywała bowiem konkretne kategorie osób, którym nieodpłatna pomoc prawna może być udzielona.
– Nowa ustawa powoduje odwrócenie, można powiedzieć, tego rozwiązania. Nieodpłatna pomoc prawna będzie udzielana każdemu, kto tej pomocy potrzebuje i złoży oświadczenie, że nie stać go na to, aby otrzymać pomoc prawną normalną, na zasadach rynkowych, od radcy prawnego lub adwokata, czyli pomocy prawnej odpłatnej – powiedział prezydent.
Poradnictwo obywatelskie i edukacyjne akcje prawne
Ustawa wprowadza ponadto nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, czyli wsparcie świadczone przez profesjonalnych doradców obywatelskich osobom potrzebującym pomocy w rozwiązaniu ich problemów w zakresie m.in. zadłużenia, spraw mieszkaniowych lub zabezpieczenia społecznego.
– Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie jest znacznie szersze niż tylko nieodpłatna pomoc prawna – to pomoc osobom, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, nie są w stanie sobie poradzić z rozwiązaniem pewnych życiowych problemów. I ustawa wskazuje, które obszary życia społecznego oraz problemy pojawiające się w społeczeństwie są dzisiaj najczęściej obserwowane przez ustawodawcę: problem zadłużenia, a więc osoby, które popadły w długi; druga kategoria to problemy z zakresu spraw mieszkaniowych; i trzecia – z zakresu zabezpieczenia społecznego – tłumaczył w swoim wystąpieniu prezydent Andrzej Duda.
Punkty poradnictwa obywatelskiego będą prowadziły organizacje pozarządowe i to one będą startowały w konkursach ogłaszanych w tym zakresie przez jednostki samorządu terytorialnego, przez powiaty. Poradnictwo obywatelskie będzie finansowane z budżetu państwa.
Ustawa wprowadza również nieodpłatną mediację, która będzie dotyczyła rozwiązywania sporów w sposób pozasądowy – rozwiązania te mogą być najbardziej przydatne w sprawach rodzinnych.
Ustawa nakłada na starostę obowiązek prowadzenia i publikowania listy jednostek nieodpłatnego poradnictwa, obejmującej w szczególności poradnictwo: rodzinne, psychologiczne, pedagogiczne, z zakresu praw konsumentów, praw pacjenta, ubezpieczeń społecznych, prawa pracy, dla osób bezrobotnych, poradnictwo w sprawie uzależnień, przemocy w rodzinie oraz interwencji kryzysowej.
Poniżej publikujemy pełną treść listu od Prezydenta RP Andrzeja Dudy
Szanowni Państwo !
Zwracam się do Państwa w sprawie o wielkim społecznym znaczeniu. Od 1 stycznia 2019 roku weszła w życie zainicjowana przeze mnie nowelizacja Ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej. Jest to akt ogromnie istotny. Suwerenna, demokratyczna Rzeczpospolita Polska nie może ignorować zjawiska tzw. wykluczenia prawnego. Jest ono groźne dla trwałości naszej narodowej wspólnoty i godzi w fundamentalne zasady konstytucyjne, takie jak sprawiedliwość społeczna czy równość wszystkich obywateli wobec prawa. Przyjęte przez parlament i podpisane przeze mnie nowe regulacje przebudowują cały system udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej. Zasadniczym celem tych nowelizacji jest dobro obywateli i umocnienie ich zaufania do własnego państwa.
Ustawa wychodzi naprzeciw potrzebom wielu Polaków, którzy z różnych względów nie są w stanie korzystać z odpłatnych usług prawniczych. Takie osoby postawione są w bardzo niekorzystnym położeniu. Szacuje się, że tego rodzaju problem dotyczy w Polsce milionów obywateli. Warto, aby jak najszerzej została im przekazana informacja, jak i gdzie oni mogą poszukiwać wsparcia.
Nieodpłatną pomoc prawną powinniśmy traktować jako ważną usługę publiczną, jako niezmiernie wartościowe i przydatne dobro, z którego niejednemu z nas być może przyjdzie korzystać. Adresatami takiej pomocy nie są przecież tylko osoby o najniższej kondycji materialnej, szczególnie ciężko potraktowane przez los, od długich lat borykające się z poważnymi problemami. Takim ludziom na pewno powinniśmy solidarnie nieść nasze społeczne wsparcie. Jednak nieodpłatna pomoc prawna może być potrzebna także wielu innym osobom o ustabilizowanej dotąd sytuacji rodzinnej i zawodowej, radzącym sobie w życiu, którym jakieś nagłe wydarzenie czy nietrafna decyzja zaczęły usuwać grunt spod nóg. Dla niejednego Polaka nieodpłatna pomoc prawna może być bezcennym kołem ratunkowym i nie jest żadną ujmą, aby po nią sięgnąć. Także ten aspekt warto podkreślić w szeroko zakrojonej akcji informacyjnej.
Chciałbym prosić Państwa, aby zechcieli Państwo włączyć się w nagłaśnianie i promowanie możliwości, jakie niesie znowelizowana Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej. Media stanowią wielką siłę wyrażającą opinię publiczną, która monitoruje i recenzuje poczynania władz. Jednocześnie mają one także zdolności inicjowania i popularyzowania wielu wartościowych przedsięwzięć. Głęboko wierzę, że idea oraz korzyści płynące z systemu nieodpłatnej pomocy prawnej należą do tych wartości, które łączą wszystkich. Mam nadzieję, że będą Państwo ten system współtworzyć, biorąc aktywny udział w akcji informacyjnej.
To sprawa ogromnie ważna dla Polaków, ważna dla naszej Ojczyzny – dla umacniania społecznej spójności, poczucia równości obywatelskiej i sprawiedliwości. Już dzisiaj gorąco dziękuję Państwu za zrozumienie doniosłości tego wyzwania i za gotowość do wsparcia naszych wspólnych publicznych działań. Proszę przyjąć moje serdeczne pozdrowienia.
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Duda